Wetterskip Fryslân:
Nog veiliger werken aan veilig wonen en leven
Een kleine storing in een poldergemaaltje, ergens midden in de weilanden, kan zomaar leiden tot grote lokale wateroverlast en moet dus snel worden opgelost. Wat doe je als monteur als je onder water een oude elektrische pomp tegenkomt?
‘Het eerste wat elke collega zich dan moet afvragen is: kan ik hier veilig werken? Vertrouw je dat niet dan is onze boodschap: blijf overal af en bel direct een collega die het wel weet.’ Dat is voor coördinerend installatieverantwoordelijke Rinze Postma van Wetterskip Fryslân een belangrijke kernboodschap waarvan alle toezichthouders, werkvoorbereiders, rayonbeheerders, monteurs, klaarmeesters en vele andere Wetterskip-collega’s opnieuw doordrongen moeten zijn als ze hun NEN 3140 trainingen elektrische veiligheid hebben doorlopen.
Onlangs koos Wetterskip Fryslân na een aanbesteding voor de derde maal voor Veritech als opleider voor dit NEN 3140-programma. Tot 2026 gaan Veritech-docenten opnieuw een kleine tweehonderd Wetterskippers tweejaarlijks bijspijkeren voor hun verplichte certificering. Die is er op vier niveaus: van Voldoende Onderricht Persoon 1 of 2, Vakbekwaam Persoon tot Installatie- / Werkverantwoordelijke.
Meer dan 1.300 locaties
We praten wel ergens over als het gaat om de elektrotechnische installaties van het Wetterskip. Ze staan of hangen onder andere in een tiental grote boezem- en uitwaterende gemalen, circa 1.000 poldergemalen, 275 rioolgemalen, 27 rioolwaterzuiveringen en daarnaast in kantoorpanden en werkplaatsen. Meer dan 1.300 kleine en grote locaties in Friesland, het Groninger Westerkwartier en op de vier Friese Waddeneilanden.
‘Grote werken brengen we vaak onder bij een gespecialiseerd bedrijf’, vertelt Rinze Postma. ‘Maar we hebben zelf een uitgebreide TD voor onderhoud, reparatie, het oplossen van storingen en het maken van kleinere aanpassingen.’ In dat TD-werk, en ook in het werk van gebouw- en installatiebeheerders en vele anderen, heeft bijna alles met water te maken. De combinatie water en elektriciteit vraagt een hele zorgvuldige aanpak. En in zuiveringsinstallaties hebben we te maken met explosieve gassen zoals methaangas. Dus we moeten heel bewust en professioneel met dergelijke werkzaamheden omgaan.
Hun veiligheid… en de onze
Van oudsher was de insteek van de technici van het Wetterskip: alles moet werken. Elke storing moet opgelost, elke nieuwe installatie moet doen wat ervan wordt verwacht. Rinze Postma en zijn collega’s bouwen al jarenlang met succes aan een hoger niveau. Het gaat niet alleen om de veiligheid van Friezen en inwoners van het Groningse Westerkwartier, maar ook om die van de Wetterskipper zelf. Waarbij het devies is: werk veilig én laat je werk ook veilig achter. ‘Juist daarom is het goed dat onze mensen steeds opnieuw hun NEN-programma’s volgen’, zegt Rinze. ‘Dat leert ze om te zien hoe je zelf veilig werkt, en om te signaleren wat er eventueel niet deugt in een installatie.’
Maatwerk
Veritech heeft als opleider en begeleider voor het Wetterskip twee plussen, vertelt de installatieverantwoordelijke. De eerste: ze werken heel vraaggericht : ‘Ze beginnen met vragen als: waar liggen de moeilijkheden? Zijn er specifieke situaties waaraan we aandacht moeten besteden? Ze bedenken samen met ons thema’s als: het werken met oudere installaties, zekeringen trekken, of een blok met speciale aandacht voor de bij ons veel voorkomende pompen en motoren. Elke deelnemer wordt uitgedaagd zijn eigen praktijksituaties in te brengen, zodat een cursus nooit eenrichtingsverkeer is.’
De tweede plus: Veritech staat voor veilig werken. Rinze: ‘We werken dus niet alleen samen als het gaat om NEN-trainingen, maar praten ook over de route die we afleggen om ons ‘veiligheidshuis’ in de toekomst nog steviger te maken. Dat doen we omdat het van de wetgever moet, maar vooral omdat we voor onszelf geen risico’s willen nemen terwijl we voor alle Friezen en inwoners van het Westerkwartier bezig zijn met een veilige leefomgeving met voldoende en schoon water.’
Elektrische veiligheid in Woudagemaal
Eén van de meest indrukwekkende gebouwen van Wetterskip Fryslân is het monumentale Ir. D.F. Wouda stoomgemaal in Lemmer. Dat doet incidenteel dienst als uitwaterend gemaal, maar is ook een drukbezochte publieksattractie. ‘We willen graag de authentieke uitstraling daarvan bewaren’, vertelt Rinze Postma. Ook daar zitten qua elektrotechnische veiligheid uitdagingen in: kun je veilig blijven werken met het gewaardeerde oude bakeliet?’ ‘De wet is daar heel simpel over’, zegt Richard van den Berg van Veritech. ‘Als de installatie voldoet aan de normen uit het jaar van montage is het in principe goed. Als iemand met het niveau NEN 3140 Installatieverantwoordelijke beoordeelt dat de installatie veilig te gebruiken is, voldoe je als organisatie helemaal aan de wettelijke normen.’